“Theos” tanrı “kratos” yönetim düzen kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşan teokrasinin kelime anlamı tandı düzenidir. Dini kurallarına göre yönetimi içeren teokrasinin pratikte karşılığı devlet işlerinin dini kurallara dayandırılmasını içerir.
İlkçağ medeniyetlerinde yönetimde bulunan kralların aynı zamanda rahiplerdi. Krallara atfedilen olağanüstü özellikler halkın rahip-kral özelliklerini pekiştirdiği gibi itaatlerini de artırıyordu. İlk çağ uygarlıklarının bir çoğunda rahip kral anlayışının hakim olması teokratik bir yapıyı kuvvetlendiriyordu.
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde bulunan Kut anlayışı(kralın tanrı adına yönetimde bulunması) teokratik devlet anlayışını arttırdı. Orta çağ Avrupası’nda zirveye oturan anlayış etkisi uzun yıllar sürdürürken son şeklini Vatikan’da aldı.
İslamiyet anlayışında ruhban sınıfının olmayışı Osmanlı devletinde bir zümrenin oluşumunu engellerken cihan ve cihat anlayışlarının temelinde teokratik devlet algısını oluşturmuştur. Padişahların kullandığı zıllullâhi fi’l-arz (Allah’ın yeryüzündeki gölgesi) unvanı toplumsal yapının oluşmasında önemli rol oynamıştır. 16.yy Almanya'da ortaya çıkan Reform hareketleri devlet yönetimde laikleşme adına atılan en önemli adım olurken 1789 Fransız İhtilali’yle din ve devlet işleri net çizgilerle birbirinden ayrılmıştır.
Devlet yönetiminin meşruiyetini dini kurallardan alan yönetim biçimidir.
Yönetimin dini kurallara dayandırmanın yanında tek kişinin yönetmesini de içerir. Tek kişinin yönetimini içerirken kaynağını dinden alır. Mutlak otorite ve itaati içerir.
Günümüzde teokratik devlet yönetimine benzer devletler mevcutken bütün kuralları içeren devlet sayısı sınırlıdır. Teokratik devlet tanımlaması yapılabilecek devletler Hristiyanlığın Katolik mezhebini temel alan Vatikan, Vehhabî mezhebine dayanan İslam anlayışıyla Suudi Arabistan, Şii mezhebini benimseyen İran, Yahudi dinine mensup İsrail devleti örnek gösterilebilir.
Kaynakça:https://tr.wikipedia.org/wiki/Teokrasi
Teokrasinin Özellikleri
- Devlet yönetimi dini kurallar içerir
- Kurallar kesin, değiştirilemez ve dogmatiktir
- Devlet otoritesi bir dinin hegemonyasındadır
- Çoğunlukçu ve eşitlik anlayışı içermez
- Dini yorumlama yetkisi yönetime sahip olan kişiye aittir
- Devlet yönetimi otoriter özellikler gösterir
Teokrasinin Tarihsel Gelişimi
İlkçağ medeniyetlerinde yönetimde bulunan kralların aynı zamanda rahiplerdi. Krallara atfedilen olağanüstü özellikler halkın rahip-kral özelliklerini pekiştirdiği gibi itaatlerini de artırıyordu. İlk çağ uygarlıklarının bir çoğunda rahip kral anlayışının hakim olması teokratik bir yapıyı kuvvetlendiriyordu.
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde bulunan Kut anlayışı(kralın tanrı adına yönetimde bulunması) teokratik devlet anlayışını arttırdı. Orta çağ Avrupası’nda zirveye oturan anlayış etkisi uzun yıllar sürdürürken son şeklini Vatikan’da aldı.
İslamiyet anlayışında ruhban sınıfının olmayışı Osmanlı devletinde bir zümrenin oluşumunu engellerken cihan ve cihat anlayışlarının temelinde teokratik devlet algısını oluşturmuştur. Padişahların kullandığı zıllullâhi fi’l-arz (Allah’ın yeryüzündeki gölgesi) unvanı toplumsal yapının oluşmasında önemli rol oynamıştır. 16.yy Almanya'da ortaya çıkan Reform hareketleri devlet yönetimde laikleşme adına atılan en önemli adım olurken 1789 Fransız İhtilali’yle din ve devlet işleri net çizgilerle birbirinden ayrılmıştır.
Teokratik Devlet
Devlet yönetiminin meşruiyetini dini kurallardan alan yönetim biçimidir.
Teokratik Monarşi
Yönetimin dini kurallara dayandırmanın yanında tek kişinin yönetmesini de içerir. Tek kişinin yönetimini içerirken kaynağını dinden alır. Mutlak otorite ve itaati içerir.
Teokrasi ile Yönetilen Devletler
Günümüzde teokratik devlet yönetimine benzer devletler mevcutken bütün kuralları içeren devlet sayısı sınırlıdır. Teokratik devlet tanımlaması yapılabilecek devletler Hristiyanlığın Katolik mezhebini temel alan Vatikan, Vehhabî mezhebine dayanan İslam anlayışıyla Suudi Arabistan, Şii mezhebini benimseyen İran, Yahudi dinine mensup İsrail devleti örnek gösterilebilir.
Kaynakça:https://tr.wikipedia.org/wiki/Teokrasi